zandpoortvest 10
be 2800 mechelen
t +32 15 336 336
m (b) +32 478 811 441
m (d) +32 475 477 478
THE MAKING OF Johan Creten - Expo De Storm / The Storm, Middelheimmuseum
https://www.youtube.com/watch?v=_cPhlgjaSzM
INTERVIEW Johan Creten - Expo De Storm / The Storm, Middelheimmuseum
https://www.youtube.com/watch?v=bnNA1z70-Z8
kijk hier voor 5 minuten videoreportage, met commentaar van de kunstenaar en de schepen van cultuur Björn Siffer
Version with english subtitles will follow mid November 2017
Johan Creten, lui, implique tout autant de délice plastique dans une sélection d'œuvres qui témoigne de la diversité de sa pratique, depuis les formes sculpturales d'une précision redoutable à l'abstraction la plus pure. Peut-être plus qu'ailleurs, le jeu sur la sensualité du matériau, son rapport immédiat à la sexualité permet à l'artiste d'aborder, à travers l'intelligence de la main, des questions qui débordent le champ de l'art pour laisser émerger une réflexion sociale, singulière et onirique sur le monde.
Critique March 10, 2016 — By Guillaume Benoit dans Slash Paris
Website Arte, Mars 2016, a propos de Ceramix
CHRISTIE'S NEWS & VIEWS : "One to Watch : Johan Creten"
Christie's Post-War & Contemporary Art specialist Amelia Manderscheid profiles Johan Creten as a sculptor revolutionising ceramics.
INTERVIEW JOHAN CRETEN - THE STORM, MIDDELHEIM MUSEUM (English subtitles)
ARTIST TALK - THE STORM, MIDDELHEIM MUSEUM (English subtitles)
Gulden Snede | Nombre d’or | Golden Section |
Voor zijn zevende solotentoonstelling in galerie Transit realiseerde Johan Creten [°1963, Sint-Truiden] een reeks van dertien unieke wandwerken met als titel ‘Gulden Snede’. Johan Creten maakte deze intieme reeks in zijn atelier in Parijs, om ze in de periode tussen 2010 en 2013 in Struktuur 68 in Den Haag af te werken. Gulden Snede toont een zeer directe relatie tussen de kunstenaar en de materie. De werken hebben iets mysterieus en mystieks in hun ogenschijnlijke eenvoud. Het zijn gebalde, geconcentreerde, handgevormde wandsculpturen in geglazuurd steengoed, op de rand balancerend tussen abstractie en suggestieve figuratie, tegelijk mannelijk en vrouwelijk. Oscar van den Boogaard schrijft over de nieuwe reeks: ‘De dertien sculpturen lijken voor mij verschillende versies van de oorsprong zelf van waaruit het leven opwelt. Ze zijn stuk voor stuk origines du monde. Gouden sneden waaruit het ongecorrigeerde leven geboren kan worden, nog niet gecorrumpeerd door de censurerende mens die de macht overneemt. De sculpturen zijn afkomstig uit een voor-wereld waarin het profane en het hogere vanzelfsprekend samenvallen. Het profane wordt geglorificeerd en de glorie geprofaniseerd. Alsof ze met elkaar de liefde bedrijven, niet lastig gevallen door een onzinnig beperkende en vrijheid berovende moraal.’ Samen met de tentoonstelling Gulden Snede verschijnt een full colour publicatie met een inleidende tekst door Oscar van den Boogaard. (48p. - hard cover - ISBN 9789081240727) De tentoonstelling loopt van 2 februari tot 23 maart 2014. |
Pour l’exposition Gulden Snede, Johan Creten a réalisé une série de treize œuvres murales uniques pour sa septième exposition personnelle à la galerie Transit. Oscar van den Boogaard commente cette nouvelle série dans les termes suivants: «Les treize sculptures m’apparaissent comme différentes versions de l'origine même d’où jaillit la vie. Elles sont autant d’'origines du monde '. Des nombres d’or qui renferment la possibilité d’une vie d’avant toute correction, d’avant sa corruption sitôt que le censeur à visage humain prend les commandes. Les sculptures proviennent d’un amont du monde où le numineux et le profane composent naturellement. Le profane est porté en gloire et la gloire est profanée. Comme si les deux s’accouplaient, sans être importunés par une morale dérisoire, étriquée et répressive.»
|
In Golden Section, Johan Creten (Sint-Truiden, 1963) has created a series of thirteen unique wall-mounted works for his seventh solo exhibition at the Transit Gallery.
|
Les mots et les choses. Hiatus où s’affrontent, depuis la nuit des temps, le monde tel qu’il est et le monde tel qu’il s’exprime, se dit, s’écrit. S’énonce. Comment (parvenir à) vivre et (parvenir à) exprimer la chose vécue ? Comment dire la beauté de ce paysage, la douceur de ce silence, la forme de cette chaise, la couleur de ces yeux, la fragilité de cet instant ? Quel pacte sceller pour ce parti pris des choses ? Faut-il poursuivre le réel avec fièvre, tenter de l’apprivoiser, de le contenir, de l’empailler ? Naturalisme obsédé, illusions perdues. Le réel ne se met pas plus en boîte qu’il ne se met en mots. Le réel n’est pas un matériau, il est un territoire, avec ses échappées que l’on dit belles et ses perspectives que l’on sait vives.
Entre les mots et les choses, se situe un espace d’entre la langue, d’avant le discours, un trou noir où siègent les paroles non advenues, les formes non écloses, les rêves enfouis, les cauchemars fatigués. Et cet espace est un écart – entre les choses et les mots, autrement dit entre le monde et sa représentation. Cet écart, il est possible de l’ignorer, par foi ou par déraison. Projets de Jules Bastien-Lepage, de Denys Puech. Il est possible de l’endiguer. Projets d’Andrea Mantegna, de Paul Cézanne. Il est possible de l’explorer. Projets d’Édouard Manet, d’Alberto Giacometti. Et de Johan Creten.
Creten ne guète pas la joliesse ou la convenance. En tant qu’elle répudie les effets de genre, les figures de style, les règles d’accord comme les orthographes vaines, sa langue n’est pas exacte. Qu’importe la crédibilité, la plausibilité. Seules comptent la ferveur et l’énigme. Cet oiseau n’a pas être vrai, à faire vrai, pas plus que l’on devrait y croire. Il ne saurait y avoir d’allégeance au réel, de concorde entre la forme et la réalité. Cet oiseau est comme le nu d’Olympia, impossible et impassible, indifférent à la justesse. La congruence est l’aumône de la paresse.
Ainsi ces fleurs qui composent des bouquets, à moins qu’il ne s’agisse d’arbres, à moins que ces arbres ne soient des corps qui, à bien y regarder, sont peut-être d’ardents buissons où le sens brûle. À bien y regarder, le sens fuit, achoppe, ne se fixe pas, ruissèle sur ce que l’on tenait pour acquis, dérobe et se dérobe. Règne du doute. Que vois-je ? Sous-entendu que vois-je réellement ? Que vois-je vraiment, si ce n’est, entre les mots et les choses, ce hiatus ? Si ce n’est, entre ces fleurs, « l’absente de tous bouquets » de Mallarmé ? Règne de l’indistinction, donc, où s’étiole la vie, où s’ébrouent des images informes : amibes émaillées, vulves diaprées, mollusques écroués, organes innomés, voluptés invertébrées, autant de formes d’avant la vie animée – celle de l’âme, l’anima latine –, d’avant l’identification, d’avant la reconnaissance, donc d’avant la connaissance, d’avant les mots. L’émail est à la terre ce que le pastel est à la feuille : il emprisonne les couleurs, coagule les matériaux, sédimente le temps. Il cristallise. Roses en devenir, bleus putrescents, rouges basaltiques, cendrées de noirs, participe présent que fige la lave céramique, ou la fusion du bronze. Pompéi moderne où la vie s’est arrêtée, où le sens est en suspens.
Entre Luca Della Robbia et Henry Cros, enclore la couleur pour qu’elle exprime. Faire de cette sédimentation une sédition : contre le temps qui passe, contre la fragilité du monde, la frivolité de la vie, contre ce qui s’estompe, s’évente, s’évanouit. Lutte de classe où le matériau, comme l’homme, résiste. Creten n’est pas un révolutionnaire, ni même un militant. Il est, comme Bourdieu le dit pour Manet, un hérésiarque : avec lui s’ouvrent des horizons, basculent des paradigmes, s’écroulent des légitimités, s’effondrent des cloisons. Dans les règles de l’art. Sans tonitruer, sans rompre, sans barricades. Juste dans ce hiatus, entre les mots et les choses, à côté de la langue, de cette langue qu’il dit mal maîtriser pour en maîtriser plusieurs. Manière admirable de faire vaciller l’obvie, de rendre fébrile la certitude et syncopée l’évidence. Épiphanie endiablée. Dyslexie de la splendeur quand fourche la clarté et trébuche le sens. Un hiatus tel un écart immense, où gisent l’énigme, la soif et la beauté. Hiatus infini au nom de bal : transfiguration.
[Colin Lemoine]
Slash Paris Interview by Lea Chauvel-Levy. 1 February 2013
wat.tv video: La Semaine de l'art -19-
telematin.france2 video: expo Delacroix <<des fleurs en hiver>>
tf1 news video: A la découverte des "Fleurs en hiver" de Delacroix
Les Echos.fr -Art & Lifestyle- article: Le goût des fleurs chez Delacroix. 14 January 2013
artlifemagazine.com article: "Jean-Michel Othoniel and Johan Creten, from Delacroix to Perrotin"
a) franceculture.fr article: "Johan Creten Sculptures - Manufactures nationale de Sèvres"
b) franceculture.fr video: Le RenDez-Vous (Johan Creten, Patrick Favardin,Manou Farine, Amparo Sanchez) par Laurent Goumarre, 21 January 2013
c) franceculture.fr article: "Eugène Delacroix. Des fleurs en hiver. Othoniel, Creten."
blouinartinfo.com article: "Pour le 150ème anniversaire de la mort du peintre, la maison de Delacroix emplie de..."
Die Welt article: "Bastel dir deine Realiät" by Marcus Woeller. 19 Januari 2013
A Nous Paris article: "Des fleurs en hiver" by Sonia Deprez. December 2012
Arts Libre (be) article: "Creten,Vermeersch et des autres" by Claude Laurent. February 2013
AD Magazine article: " Johan Creten, le Chaos et la beauté" by Françoise-Claire Prodhon. February-March 2013
Madame Figaro short article: "Johan Creten, Terre de Feu" by P.B.L. 28 December 2013
Arts Magazine article: "Portrait- Johan Creten, Le Magicien de la terre" by Adrien Guilleminot. Janvier 2013
La revue de la céramique et de verre exhibition review: "Johan Creten, The Vivisector" by Bernard Bachelier. March- April 2013
LA LIBRE.BE> CULTURE > ARTS VISUELS > ARTICLE > Mis en ligne le 28/11/2012
Johan Creten
L’œuvre exposée par le sculpteur belge (1963, Saint-Trond) qui pratique la céramique fait partie de la série de bustes de Vénus "Odore di Femina". La forme féminine est totalement recouverte d’une accumulation de pétales de roses réalisés à la main et donc singuliers. Ces formes condensées sur le corps sont autant des évocations florales que celles du sexe féminin entrouvert et, dès lors, elles concentrent une multitude de symboles, de la beauté à son inévitable flétrissement, de l’enivrant parfum de la femme à l’érotisme démultiplié, de la vie promise à la mort certaine.
Par l’usage du grès tranchant, l’artiste marque aussi la fragilité de la nature humaine, exprime le danger ou la souffrance qu’elle peut représenter, voire traduit une certaine répulsion ou la tenue à distance d’un être hybride à la fois séducteur, attirant et mystérieux. Cette sculpture végétale et organique, aux membres tronqués, joue pleinement de son ambiguïté. Johan Creten expose en ce moment (LLB 16/11) au Museum Dhondt-Dhaenens à Deurle.
Mutual Art, october 2011: about Johan Creten in the Frieze sculpture park
Interview on the occasion of the exhibition 'New Monuments', Middelheim, Antwerpen, 2010
for more articles, go to biography and click on the linked articles/year
Het Middelheimmuseum bestaat 60 jaar. Rond deze verjaardag komen er verschillende manifestaties, een mooie tentoonstelling is er een van. 13 Belgische kunstenaars reflecteren er over de toekomst van het monument.
Voor de Tweede Wereldoorlog was het beeld bestemd voor de eeuwigheid: het was gemaakt uit harde materialen zoals brons of marmer en de kunstenaar kende slechts een beperkte creatieve vrijheid omdat er een strikte relatie bestond tussen opdrachtgever en beeldhouwer.Vandaag liggen de kaarten anders: de eeuwigheid maakt soms plaats voor de tijdelijke opstelling, het palet aan materialen werd uitgebreid met zachte stoffen, en de kunstenaar werkt meer vanuit het eigen initiatief en minder vanuit een stringente bestelling.De expositie "Nieuwe monumenten" illustreert deze evolutie op een treffende wijze.
In het Braempaviljoen toont Michel François (1956) een ingenieuze stalen constructie, Nick Ervinck (°1981) heeft de basiliek van Koekelberg opgebouwd uit honderden flinterdunne gele buisjes. Rondom het geheel plaatste hij een stalen geraamte.
In het park is de blikvanger de installatie "Un de mes amis", een hommage aan James Ensor. Kunstenaar is Johan Muyle (°1956). Tussen twee hoge bomen spande hij een kabel. Op die kabel een fiets met een geraamte met vol hoofd. Wanneer de bezoeker aan een koord trekt, rijdt de fiets met geraamte van de ene boomtop naar de andere.
Centraal op het grote grasveld heeft Nadia Naveau (°1975) een knalwit monumentaal werk neergepoot gemaakt uit klei en epoxy. Het verwijst naar de klassiekers zoals de Chirico en Fernand Léger. "Het is een eclectisch werk: ik ben vertrokken bij de Grieken en eindig vandaag zodat je een bondig overzicht krijgt van de verschillende stijlperiodes. Het moet voor mij ook een lijnenspel zijn: strakke lijnen tegenover organische vormen", aldus Naveau. Achteraan schilderde ze het werk in het zo typische blauw van Matisse.
Johan Creten (°1963) is op school een stille jongen, hij leest, hij houdt van opera en wordt door zijn medeleerlingen geplaagd. Wanneer een van hen Johan nog een keertje wil koeioneren, graait hij naar een blokje klei, boetseert het tot een zuiltje, steekt het tussen zijn vingers en toont het dreigend naar zijn belager die terugdeinst. Zo ongeveer heeft Creten het ons verteld. “Ik besefte toen dat ik kon tekenen, boetseren en dat ik bij mijn pestende medeleerling iets teweeg had gebracht. Ik had begrepen dat ik met kunst een verhaal kon vertellen.” Later vertrekt hij naar Gent. Hij studeert er twee jaar aan de Academie voor Schone Kunsten.
Toen kreeg hij van Carmen Dionyse (°1921) – een van de sterkste Belgische keramisten – het aanbod om bij haar in het atelier te komen werken. Hij blijft er enkele jaren en experimenteert er met keramiek of “het mirakel van het vuur wanneer het bij 1200°C stof overgaat in glas.”
Nadien leidt hij het leven van een nomade: "Ik ben 20 jaar op reis geweest, heb op verschillende adressen in Amerika, Italië en Frankrijk gewoond. Deze ontmoetingen hebben mij ontelbare impulsen voor nieuwe creatieve ideeën gegeven.”
Eén van die belangrijke stops was zijn driejaarlijkse verblijf in de Manufacture Nationale de Sèvres. In 2004 was hij er de eerste artist in residence. De Manufacture in het Franse Sèvres is gespecialiseerd in al wat te maken heeft met pottenbakken, porselein en keramiek.
Het grote voorbeeld van Creten is Bernard Palissy (ca. 1510- ca. 1589) die de techniek van het keramiekbakken op punt heeft gezet. Het beeld "De zuil" is een hommage aan hem.
Een jaar later exposeert Creten samen met onder anderen Louise Bourgeois in de Parijse kunsttempel bij uitstek, het Louvre. Hij was de eerste levende Belg die er zijn werk mocht tonen, enkele jaren voor Jan Fabre er een succesvolle expositie opbouwde.
Vandaag maakt Johan Creten geen keramiek meer: “Veel jonge kunstenaars werken er nu mee. Keramiek is hip. En wat hip is, dat verlaat ik!”
En dan trekt hij naar Miami, naar een atelier dicht bij de zee: ”De zee heeft me steeds aangetrokken. Als kleine jongen gingen we naar Blankenberge. Ik bouwde er monumenten uit zand en ik zag hoe de zee het monument nam en herleidde tot niets. De zee is voor mij de spiegel van de eindigheid en tegelijkertijd van de oneindigheid, dat is de metafysische kracht van de zee.”
En die zee komt terug wanneer wij voor het 6 meter hoge beeld staan in het Middelheimpark: de kronkelende, buigende en opstuwende golven domineren "De zuil".
Kunnen ze verwijzen naar de tentakels van een octopus? “ Zou kunnen, het is een mogelijkheid”, lacht Creten minzaam. ”Kom laten we rustig rond het beeld wandelen. Zie je hoe je telkens een andere afbeelding krijgt: is dit een hoofd of de kop van een grote vis?" We aarzelen. “Voor mij is het belangrijk dat het beeld vanuit elke hoek een ander verhaal vertelt. Ach mijn creaties toelichten doe ik niet graag, het moet een tikkeltje geheimzinnig blijven.”
Later bij de koffie toont hij ons een ring uit de 2e eeuw na Christus. Hij draait hem voor ons, vraagt wat we zien en we bestuderen. Voor Creten is dit een perfecte illustratie van de magie van het verhaal. We onderscheiden een dolfijn, een pauw en een vis en bij de derde kwartslag begrijpen we het verhaal, we zien hoe al deze elementen samen het beeld vormen van een jongen bij de pauw. En zo wil Creten dat ook de bezoeker kijkt naar "De zuil", een monument uit wit marmerpoeder dat over enkele maanden of jaren getooid zal zijn met een prachtige patine. Het staat uitmuntend opgesteld, haast verscholen tussen enkele kleinere religieuze beelden. "De zuil" is het hoogste beeld Creten ooit ontwierp en het smeekt om een eeuwig plekje in het Middelheimpark.
"Nieuwe monumenten" vertelt ons dat de beeldhouwkunst in België absoluut niet dood is, integendeel. Deze beperkte maar door curator Sara Weyns met bijzondere zorg en oog voor detail uitgekozen werken zullen de bezoekers beslist bekoren. [Yves Jansen]
Een eigen parcours, Beelden van Johan Creten, Daan Rau in Openbaar Kunstbezit in Vlaanderen, okt-nov 2008 [dutch] [pdf 800k]
click here for more articles [as jpg]
nederlandse duiding | texte en francais
Johan Creten’s ceramic and bronze sculptures represent a world in which nothing has a fixed shape. People, animals, plants and insects encroach on and partly merge with one another. His large ceramic torsos, for example, have a skin of sharply pointed roses, rough scales or overripe figs under dripping layers of colored glazing. Their beauty and erotic aura makes them fascinating. But they are also repellent in that their transformations confront us with our own transience and mortality.
The work that Johan Creten has made for Sonsbeek 2008 is titled The Cradle. As is often the case with Creten, it combines a contemporary artistic way of thinking with old art and a great feeling for craftsmanship, tradition and symbolism. For The Cradle, craftsmen wove three beehives from straw and a cradle from twigs, which were then cast in bronze according to an ancient technique. The gleaming gold beehives house a total of 150,000 bees. Each hive has holes like a mouth and two eyes through which the bees fly in and out - the symbol, says Creten, of positive language and truth in the eyes. The bees stand for the community and the creative energy that comes from collaboration. The cradle, a large basket in which the nurse used to take care of the baby, is an icon representing the birth of civilization. In Sonsbeek Park the bees fly to and from this work of art that stands in the middle of a lake.
The Cradle, together with a beehive, were borne during the Procession by the Guild of Arnhem Burghers, Siza Dorp Groep and Entrepreneurs.
Press reactions [in dutch]:
Er zal tijdens Sonsbeek 2008 Grandeur nog vaak worden gepraat over de vraag wat 'grandeur' precies is. Grandeur is niet louter een kwestie van een fraaie aankleding, maar het heeft ook een innerlijke kwaliteit. Grandeur is, behalve de buitenkant, ook geest en ziel. Het project De Bakermat van de Belgische kunstenaar Johan Creten bezit zowel een adembenemend mooie buitenkant als heel veel geest en ziel, en behoort daarmee ongetwijfeld tot de meest grandioze kunstwerken van Grandeur.
Voor Johan Creten heeft grandeur alles te maken met vakmanschap, traditie en symboliek. Grandeur is een oergevoel, dat letterlijk teruggaat op de bakermat van onze menselijke beschaving. Creten liet door ambachtelijke mandenmakers een heuse bakermat vlechten: een soort mand waarin kraamvrouwen vroeger hun kind zoogden en verzorgden. En hij liet drie bijenkorven vlechten, alle drie met ingevlochten ‘gezichten’. Vervolgens werden deze tenen manden in goudglimmend brons gegoten.
In park Sonsbeek staan de drie bijenkorven op een tafel die enige meters uit de oever van een klein meertje staat. Door de gevlochten ogen en mond hebben de korven veel weg van magische Afrikaanse maskers, die op deze verstilde plek de wacht lijken te houden. Tegelijk zoemen de korven van het leven, want er zitten werkelijk drie bijenvolken in, die zich voeden met de nectar uit het bos. Een volk van schepselen die zijn geëvolueerd toen er nog dinosaurussen op de aarde liepen. Een zwijgend maar nijver volk, dat zich niets aantrekt van onze mensenwereld, en onverstoorbaar de korven in- en uitvliegt. Als een klein kruiskapelletje langs een veldweg hangt de verbronsde bakermat aan een paal ernaast, bijna als een manend teken aan onze eigen beschaving.
Als je werkelijk diep gaat doorfilosoferen over dit werk, dan ontdek je vanzelf allerlei betekenislagen. Dat hoeven niet per se betekenislagen te zijn die de kunstenaar zelf heeft bedoeld, maar ook dat geeft aan hoe complex De Bakermat is, in al zijn schijnbare eenvoud. Bovendien is het een prachtige materialisatie van goudkleurig brons, water, was en honing. Een superkunstwerk.
Door Martin Pieterse, Arnhemaanzee.nl
Is Johan Creten a freak, an outsider, a weirdo who breathes, eats and
sleeps clay? Does he occupy an anachronistic position in the world of contemporary
art? Does his pseudo-classical use of a narrative structure on the borderline
of art and non-art have a retro effect, or is he indeed ten years ahead
of his time with his reflections on 'The Grotesque', 'The Baroque' and
'The Mannerist'? His innocent, almost naive-looking figurative sculptures
are complex metaphors with a socio-political agenda. Fascism, fanaticism,
racism, the extreme right-wing and sexual discrimination collide with reflections
on the absurd, fragile nature of human relationships, on the helpless emotional
communication and incompatibility of the sexes.
The recent sculptures are more abstract and show the complexities of today's
chaos. JC believes in the almost magical, possessed power of the unique
object and in the healing qualities of 'Sculpture'. In most cases he locates
his sculptural installations in historically loaded spaces with substantial
added value; a quarantine area in the Mediterranean sea (Sète),
a Roman underground water reservoir (Istanbul) and the Renaissance rooms
at the Louvre (Paris).
His
work can also be seen at the Bass-Museum Miami, P.M.M.K. the museum of Modern
Art Oostende Belgium, the museum Magdeburg Germany, the city collection of
Paris, the Royal Museum of Mariemont Belgium
Is Johan Creten, een freak, een outsider, een weirdo die -klei ademend-
eet en slaapt? Neemt hij een anachronistische positie in binnen de hedendaagse
kunstscène? Heeft zijn pseudo-klassiek gebruik van een narratieve
struktuur op de grens van de ‘niet kunst’ een retro-effekt of
is hij inderdaad tien jaar vooruit met zijn reflekties op ‘Het Groteske’, ‘Het
Barokke’, en ‘Het Maniëristische’?
Ogenschijnlijk onschuldige, haast naïef ogende figuratieve beelden
blijken komplekse metaforen te zijn met een sociaal politieke agenda.
Fascisme, fanatisme, racisme , ekstreem rechts en seksuele discriminatie
mengen zich met reflekties over de absurde fragiele natuur van menselijke
relaties , de onmacht van emotionele kommunikaties en de niet-komptabiliteit
van de seksen.
Recent zijn de beelden abstrakter geworden en verbeelden ze de kompleksiteit
van de hedendaagse chaos. JC gelooft in de haast magische, bezeten kracht
van het uniek objekt en de helende kwaliteit van "skulptuur".
Voor de presentatie van zijn skulpturale installaties kiest hij vaak
voor historisch geladen lokaties met een sterk toegevoegde waarde, zoals een
quarantaine in de Middellandse zee (Sète), een ondergronds drinkwater-reservoir
uit de Byzantijnse tijd (Istanboel) of de Renaissance zalen van het Louvre
(Parijs).
Johan Creten : Tour des forces - Musée Royal de Mariemont, Belgium |
Durant l’été 2007, dans le cadre de la Biennale
ARTour 2007, le Musée royal de Mariemont expose une quinzaine
d’œuvres importantes du sculpteur Johan Creten au sein
de ses collections et dans le jardin d’hiver du parc.
Né à Saint-Trond en 1963, Johan Creten, a étudié à Gand,
Paris et Amsterdam. Cet apatride a été pensionnaire de
la Villa Médicis de Rome entre 1996-1997, puis en résidence
d’artiste au Bass Museum of Art de Miami-Beach entre 2000 et
2003. Depuis juin 2004, il vit au cœur de la mythique Manufacture
nationale de porcelaine de Sèvres. C’est dans un tel lieu
qu’il a étoffé, par l’usage du grès
et de la porcelaine, ses séries de sculptures baptisées « Vagues » ou « Odore
di femmina ». Renouant avec des techniques ancestrales,
comme par exemple la cuisson au bois du grès, les concepts artistiques
de Creten ont connu d’insoupçonnables épanouissements.
Le choix de cet artiste se justifiait pleinement par la place que
la céramique occupe au sein de son œuvre, par la dimension
référentielle (référence à l’histoire
de l’art depuis l’antiquité jusqu’aux arts
modernes et contemporains) et conceptuelle de son travail, ou encore
par l’intelligence avec laquelle celui-ci instaure un dialogue
permanent entre ses sculptures et les œuvres du musée.
Le thème de la Biennale d’art contemporain ARTour 2007 : « Ne
vois-tu rien venir ? », allusion à un conte de
Charles Perrault, correspondait parfaitement à l’intention
de Johan Creten. Il a choisi de susciter un ensemble de relations entre
son œuvre et des pièces importantes des collections du
musée. Par leur intemporalité, les symboles centraux
de son œuvre font ainsi écho à des fibules mérovingiennes, à des
marbres antiques, à un ensemble lapidaire constitué d’éléments
en pierre de taille depuis le Moyen Âge à l’aube
du XXe siècle, ou enfin à des gravures de Félicien
Rops. Si les contrastes entre ancien et contemporain peuvent être
visuellement forts, ils s’expriment dans une forme d’évidence
là où on les attendrait parfois le moins. Dès
lors, les célèbres répliques : « Ne
vois-tu rien venir ? Je ne vois rien que le soleil qui poudroie,
et l'herbe qui verdoie » du conte de Charles Perrault prennent
tout leur sens.
Le titre de cette exposition, concerté entre Johan Creten et les commissaires de l’exposition, est « Tour des Forces ». Il s’agit d’une référence directe au nom de la biennale « ARTour », simplement aussi à l’outil qui symbolise le potier, mais surtout aux rapports de forces que la création entretient avec le(s) pouvoir(s). Contestataire, critique, complaisante, complice ? Sans que les amateurs de son travail ne s’en doutent, pour Johan Creten, l’œuvre d’art est une composante du discours démocratique, une alternative citoyenne au discours politique. Fait surprenant, le message social ou politique ainsi que la recherche d’une esthétique emprunte de classicisme ne sont pas contradictoires, mieux, ils procurent à l’œuvre un parfum de postmodernité. Johan Creten se sert de divers symboles comme celui de l’aigle ; de stéréotypes racistes (le mot nègre et l’imagerie qui en est issue) ; d’objets du commun comme la pomme de terre, ou de la nature comme la ruche, la moule, la fleur, etc. Tout simplement parce que tout est symbole, Creten écrit une nouvelle mythologie à partir de bribes d’histoires, de sa connaissance de l’Histoire et de l’histoire de l’art, de ses récits de voyages, de ses expériences de vie. Il mélange librement ce qui lui est personnel et intime à ce qui touche l’universalité de la culture de l’homme.
Posée aux abords du musée, « Why Does Strange Fruits Always Look So Sweet ? », d’une taille de 3 mètres fut créée en 1999 à la Villa Garcia, non loin de Monterey près de Mexico. Outre l’image de fécondité, de luxure son titre est une référence directe à un hit de la chanteuse noire américaine Billie Holiday (Baltimore 1915 – New-York 1959) traitant des crimes racistes dont étaient victimes les noirs dans l’Amérique sudiste. Ce lien à la musique populaire (Blues, Jazz, Rock…) témoigne de l’esthétique postmoderne de son œuvre qui trouve également ses référents hors du champ de la culture classique.
Avec cette œuvre introductive, nous sommes initiés à la
dimension sociale et politique de nombreuses autres œuvres de
Johan Creten sur le thème de l’aigle et ce qu’il
représente : « La naissance d'une ombre » (1993), « Small
Black Eagle » (1996), « The Price of Freedom is Eternal
Vigilance » (2002) et « Miami Eagle » (Le condor,
2003). Pourtant symbole, dans le mythe américain, de toutes
les libertés, l’aigle dans les cultures indo européennes
incarne des réalités symboliques diverses, voire contradictoires,
expressions parfois de pouvoirs qui ne garantissent plus les libertés
individuelles (expression, propriété…). C’est
de la réappropriation des symboles que Creten nous suggère
de nous méfier, illustrant son point de vue à partir
de divers objets des collections du musée, tantôt une
paire de fibules mérovingiennes, tantôt une gravure de
félicien Rops intitulée « L’ordre règne à Varsovie ».
L’image de l’aigle sert autant la liberté que l’autorité et
la répression.
Dans la salle carrée du musée, à côté du
thème de l’aigle comme symbole politique, Johan Creten
reprend le thème de l’aigle en référence à un
autre artiste belge, Marcel Broodthaers (Bruxelles 1924 – Cologne
1974). Il procède de même avec la moule, se servant de
l’homophonie entre le et la moule, pour désigner
par l’animal chèr à la gastronomie belge, à la
fois le creuset, le sexe féminin, l’origine du monde,
origine d’ailleurs de tout homme, blanc ou de couleur.
Les tableaux en coquilles de moules de Marcel Broothaers ont guidé Johan Creten vers une série d’œuvres désormais célèbres et baptisées « Odore di femmina ». Tableaux non pas de moules mais de roses, les « Odore di femmina » sont devenues des bustes de femmes à l’antique réalisés par pastillages de pétales de roses, de fruits ou d’algues marines. Johan Creten procède par métonymie visuelle qui consiste à évoquer la femme par son parfum, le parfum par la fleur, et in fine, la vulve par ces milliers de fleurs qui nimbent son corps. Un tel buste féminin en grès émaillé, couvert de bleu de cobalt et de rouge de cuivre, force la confrontation avec nos représentations d’Aphrodite. Qu’il s’agisse du torse d’Aphrodite hellénistique, de l’Aphrodite pudique de type Médicis, copie romaine d’une pièce hellénistique ou encore de la Vénus dite de Courtrai, Creten nous replonge dans les collections du musée.
Dans une autre salle, avec l’expression « Couch Potatoes » (1997) qui désigne des personnes passant la majeure partie de leur temps devant la télévision, Creten dénonce les dégâts collatéraux de la culture du petit écran. Cette œuvre donne en spectacle des pommes de terres géantes (en terre cuite émaillée) posées sur un vieux salon en cuir. « Couch Potatoes » est accompagné d’une sculpture en bronze intitulée « Mon petit singe », insistant ainsi sur l’absurdité de la situation. Une facette importante de l’esthétique de Creten réside dans son recours à l’imagerie du folklore populaire. L’absurde émane alors de la transcription visuelle de certaines situations banales, du côté grotesque, prosaïque, voire cru du quotidien. Les mondes que Johan Creten décrit le sont dans une imperfection absurde mais aussi emprunte de cruauté.
Le jardin d’hiver du parc, grande serre désormais désaffectée, est le lieu idéal pour rassembler des œuvres sur le thème des « mondes imparfaits ». Construit dès les années 1854-1856 en pierre bleue et en brique enduites, cette grande serre répond au vieux nom de « jardin d’hiver ». Ce terme n’est-il pas porteur de l’absurdité très actuelle que celle de jouir en toute saison de ce qui ne pousse ordinairement pas dans nos régions ? Au XIXe siècle, la bourgeoisie industrielle, raffolant de culture exotique, tentait de défier la nature en se livrant à de nombreuses expérimentations botaniques. Mariemont en la matière était connu pour ses orchidées.
Actuellement, la profonde désolation de ce lieu où la
vie semble s’être brusquement arrêtée, lui
donne un caractère hors du temps. C’est dans cet endroit
mélancolique que Creten vient poser des œuvres sans aucun
effort muséographique. Certaines comme « My
Little Nigger » ou « Why Does Strange Fruits
Always Look So Sweet ? » reprennent les thèmes antiracistes
déjà évoqués. C’est là aussi
que l’artiste prolonge ses homologies entre nature et culture : « W.A.S.P.S » (ou « Monument
for the Unknown Artists ») signifie littéralement
la guêpe tout en renvoyant aussi aux WASPs, « White
Anglo-Saxo Protestant », catégorie sociologique importante
pour l’histoire américaine mais aussi berceau de mouvements
d’extrême droite proches du KKK.
L’expression d’un profil sociologique est également
présente dans l’œuvre « Le Arnie / Les
Ruches », créée à la Villa Médicis
de Rome. Cette installation symbolise autant le Saint-Siège
que les communautés d’artistes aux mœurs légères.
De même, les glands sur une étagère de l’œuvre
intitulée « For the Girls of Ostia » (prostituées
de ce port de bord de mer) interpellent de vrais glands en pierre qui
ornaient le parc tout en révélant leur sens caché.
Enfin, on trouve une version en bronze de « I am a good
horse on a soft brick », oeuvre crue sur le thème de la
prostitution et, aux antipodes, une autre pièce fondamentale
de son oeuvre, « La Cathédrale », grand
corps sans membres dont la peau en alvéoles évoque les
multiples facettes de l’être. Sorte de regard rétrospectif
sur l’œuvre de Johan Creten, l’exposition témoigne
ainsi du lien que l’artiste entretient avec l’histoire
de l’art et l’actualité politique. Il nous rappelle
l’importance de Mariemont dont la fréquentation, alors
qu’il était enfant, fut déterminante dans le choix
de sa vie.
Nederlandse vertaling:
In de zomer van 2007 stelt het Koninklijk Museum van Mariemont een vijftiental belangrijke werken van de beeldhouwer Johan Creten tentoon tussen haar collecties en in de wintertuin van het park.
Johan Creten werd geboren in Sint-Truiden in 1963 en studeerde in Gent, Parijs en Amsterdam. Deze zwervende kunstenaar zonder eigen atelier verbleef van 1996 tot 1997 in de Villa Médicis in Rome en van 2000 tot 2003 als ‘artist in residence” in het Bass Museum of Art in Miami Beach. Sinds juni 2004 woont hij in het hart van de legendarische porseleinfabriek Manufacture nationale de Sèvres. Hier heeft hij gestalte gegeven aan een reeks beeldhouwwerken in keramiek en porselein, getiteld Vagues of Odore di Femmina. Door enkele oudere technieken te laten herleven, zoals het gebruik van hout voor het bakken van het steengoed hebben de artistieke concepten van Creten een onverwachte wending gekregen.
De keuze van deze kunstenaar wordt volop gerechtvaardigd door de plaats
die de keramiek in zijn werk inneemt, door de referentiële en
conceptuele dimensie van zijn werk (verwijzing naar de kunstgeschiedenis
vanaf de oudheid tot aan de moderne en hedendaagse kunst) en door de
intelligentie, waarmee hij een permanente dialoog instelt tussen zijn
beeldhouwwerken en de werken van het museum.
Het thema van de tweejaarlijkse tentoonstelling voor hedendaagse kunst
ARTour 2007: Ne vois-tu rien venir? (zie je niet iets komen?),
een zinspeling op een verhaal van Charles Perrault, past perfect bij
de intentie van Johan Creten. Door hun tijdloosheid doen de symbolen
in het werk van Creten denken aan Merovingische sluitspelden, antieke
marmeren beelden, aan een uit natuursteen gehouwen ensemble sinds de
Middeleeuwen tot de dageraad van de 20ste eeuw, of tenslotte nog aan
de etsen van Félicien Rops. Ook al kunnen de tegenstellingen
tussen oud en nieuw visueel sterk zijn, toch worden ze in een vanzelfsprekende
vorm uitgedrukt, daar waar men dat het allerminst zou verwachten. Vandaar
de beroemde repliek: “Ne vois-tu rien venir ? Je ne
vois rien que le soleil qui poudroie, et l'herbe qui verdoie (Zie je
niets komen? Ik zie niets dan het stof dat glinstert in de zon
en het gras dat groen wordt)” uit het verhaal van Charles Perrault.
De titel van deze tentoonstelling, Tour des Forces, werd gezamenlijk door Johan Creten en de commissarissen van de tentoonstelling afgesproken. Het is een rechtstreekse verwijzing naar de naam van de biënnale, ARTour, een ook gewoon naar de pottenbakkersschijf, het symbool van de pottenbakker, en vooral naar de krachtsverhoudingen tussen de schepping en de macht. Antiautoritair, kritisch, zelfvoldaan, medeplichtig? Zonder dat de liefhebbers van zijn werk er aan twijfelen, is een kunstwerk voor Johan Creten een bestanddeel van de democratische discussie, het alternatief van de burger voor de politieke discussie. Verrassend genoeg zijn de sociale of politieke boodschap en het zoeken naar een esthetiek die doordrongen is van classicisme niet met elkaar in tegenstrijd; beter nog, ze verlenen aan het beeldhouwwerk een zweem van postmoderniteit. Johan Creten maakt gebruik van verschillende symbolen zoals de adelaar; racistische stereotypes (het woord neger en de voorstellingswereld die er uit is voortgekomen); alledaagse voorwerpen als de aardappel, of de natuur met de bijenkorf, de mossel, de bloem, enz. Gewoon omdat alles een symbool is, schrijft Creten een nieuwe mythologie op basis van verhalen, zijn kennis van de geschiedenis en de kunstgeschiedenis, zijn reisverhalen, zijn levenservaring. Vrijuit mengt hij dat wat persoonlijk en intiem is met al hetgeen de menselijke cultuur in zijn geheel aanbelangt.
Het beeldhouwwerk Why Does Strange Fruit Always Look so Sweet?, net voor het museum, is drie meter hoog en werd gemaakt in 1999 in de Villa Garcia, niet ver van Monterey, nabij Mexico. Naast een beeld van vruchtbaarheid en begeerte, is de titel een rechtstreekse verwijzing naar een lied van de zwarte Amerikaanse zangeres Billie Holiday (Baltimore, 1915 – New-York, 1959) over racistische misdaden, waar zwarte Amerikanen in het zuiden het slachtoffer van werden.
Een ander door Johan Creten veelgebruikt symbool voor zowel sociale als politieke doeleinden is de adelaar: La naissance d'une ombre (1993), Small Black Eagle (1996), The Price of Freedom is Eternal Vigilance (2002) en Miami Eagle (De condor, 2003). In tegenstelling tot de adelaar als symbool van vrijheid in Amerikaanse legendes vertegenwoordigt de adelaar in de indo-europese culturen heel verschillende vaak tegenstrijdige symbolische waardes. Soms is het een uitdrukking van macht die de individuele vrijheden niet meer garandeert (meningsuiting, eigendom, enz.). Creten waarschuwt ons tegen het ons weer eigen maken van dergelijke symbolen en illustreert zijn standpunt met diverse objecten uit de collecties van het museum.
Naast het thema van de adelaar als politiek symbool gebruikt Johan Creten in het museum ook het thema van de adelaar als verwijzing naar Marcel Broodthaers (Brussel, 1924 – Keulen, 1974). Hij doet hetzelfde met de mossel, door gebruik te maken van de gelijkluidendheid tussen het Franse le moule (vorm) en la moule (mossel), om door middel van het favoriete dier van de Belgische gastronomie, zowel de smeltkroes, het vrouwelijke geslacht, de oorsprong van de wereld, de oorsprong overigens van alle mensen, blank en zwart, aan te duiden.
De tableaus met mosselschelpen van Marcel Broothaers hebben Johan Creten geïnspireerd tot een reeks beroemde werken, die hij Odore di Femmina heeft genoemd. Geen tableaus met mossels maar met rozen zijn de Odore di Femmina antieke vrouwelijke bustes geworden gemaakt door pastillages van rozenblaadjes, fruit of zeewier. Johan Creten werkt door middel van visuele metonymie, die eruit bestaat de vrouw op te roepen door haar parfum, het parfum door de bloemen, en in fine, de vulva door de duizenden bloemen die haar lichaam omgeven. Zo’n vrouwenbuste in geëmailleerd steengoed, bedekt met kobaltblauw en koperrood, forceren een confrontatie met onze antieke afbeeldingen van Afrodite.
In een andere zaal geeft Creten uitdrukking aan de term Couch Potatoes (1997) - waarmee mensen bedoeld worden die het grootste deel van de dag achter de televisie hangen - om de neveneffecten aan de kaak te stellen van de cultuur van het kleine scherm. Dit werk biedt het tafereel van reusachtige aardappels (in geëmailleerd terracotta) op een oude lederen sofa. Couch Potatoes wordt vergezeld door een sculptuur in geëmailleerd steengoed met een bronzen effect, getiteld Mon Petit Singe, om de absurditeit van de situatie te benadrukken. Een belangrijk facet van de esthetiek van Creten is zijn toevlucht tot de voorstellingswereld van de populaire folklore.
De wintertuin van het park is een grote serre die niet meer in gebruik
is en daarom de ideale locatie om werken over het thema “onvolmaakte
wereld” tentoon te stellen. Deze grote serre werd gebouwd in
de jaren 1854-1856 in blauwe steen en bepleisterde baksteen en heeft
de oude naam “wintertuin” behouden. De intense verlatenheid
van deze plek waar het leven abrupt schijnt te zijn opgehouden geeft
het in feite een tijdloos karakter. In deze melancholieke ruimte heeft
Creten werken neergezet, zonder enige museografische inspanning. Bepaalde
werken, zoals My Little Nigger of Why Does Strange Fruit
Always Look so Sweet?, gaan over de reeds aangehaalde racistische
thema’s. Ook hier weer trekt de kunstenaar zijn homologieën
tussen natuur en cultuur door: W.A.S.P.S (of Monument
for the Unknown Artists), betekent letterlijk wesp maar
verwijst tevens naar de WASPs (voor White Anglo-Saxon Protestant),
een belangrijke sociologische categorie in de Amerikaanse geschiedenis,
maar tevens de wieg van de nauw met de KKK verwante extreem rechtse
bewegingen.
Het werk Le Arnie/Les Ruches, geschapen in de Villa Médicis
in Rome, is ook een uitdrukking van een sociologisch profiel. Deze
installatie symboliseert zowel de Heilige Stoel als de kunstenaarsgemeenschappen
met lichte zeden. Hetzelfde geldt voor de eikels op een boekenrekje
van het werk getiteld For the Girls of Ostia (prostituees
van deze havenstad aan de zee). Ze doen denken aan echte eikels in
steen in het park, terwijl ze hun verborgen betekenis openbaren. Ten
slotte komen we bij een bronzen versie van I Am a Good Horse on
a Soft Brick, een werk over het thema prostitutie en, lijnrecht
daartegenover, een ander essentieel werk uit zijn oeuvre, La Cathédrale,
een groot lichaam zonder ledematen met een honingraathuid, dat de vele
facetten van het zijn tot uitdrukking brengt. De tentoonstelling vormt
een zekere zin een retrospectieve van het werk van Johan Creten en
getuigt zo van de band die de kunstenaar heeft met de kunstgeschiedenis
en de politieke actualiteit. Hij herinnert ons eraan hoe belangrijk
Mariemont, dat hij als kind bezocht, geweest is als bepalende factor
voor de verdere keuzes in zijn leven.
Ludovic Recchia
VIDEO |
La céramique, la porcelaine, le biscuit, sont autant de matières et de techniques utilisées par des artistes contemporains à la Manufacture nationale de Sèvres pour créer les oeuvres que l'on a pu découvrir cet hiver au Musée du Louvre dans l'exposition Contrepoint II "De l'objet d'art à la sculpture". Une grande partie de ces oeuvres sont actuellement présentées par les Musées de la Ville de Rouen...
Johan Creten beelden in Stedelijk Museum De Lakenhal Leiden - au Stedelijk Museum De Lakenhal Leyden |
|
Persbericht 30 november 2006 Stedelijk Museum De Lakenhal presenteert van 9 februari t/m 6 mei 2007 monumentale sculpturen van de Vlaamse kunstenaar Johan Creten (1963). Het is de eerste keer dat een grote solotentoonstelling van deze internationaal bekende kunstenaar in Nederland wordt georganiseerd. Onder de titel Johan Creten beelden staan ca. 17 sculpturen, die hij maakte in de jaren 2000 – 2006, opgesteld temidden van 17de-eeuwse objecten waarin het kwabmotief een duidelijke rol speelt. Johan Creten kiest er als kosmopolitisch kunstenaar voor om op verschillende
bijzondere plekken verspreid over de hele wereld te werken. Zo bevond
zijn atelier zich in de woestijn van Tempe Arizona, de Kohler fabriek
in Wisconsin en in een 17de-eeuwse hacienda in Mexico. De laatste
jaren werkt hij in de beroemde porseleinfabriek Manufacture nationale
de Sèvres te Parijs. Creten exposeerde in 2006 in het Louvre te Parijs. Samen
met onder anderen Louise Bourgeois, Jim Dine en Anne en Patrick Poirier
was hij uitgenodigd voor de tentoonstelling Contrepoint waarbij
hedendaagse kunst binnen de collectie oude kunst werd geëxposeerd.
Ook Stedelijk Museum De Lakenhal toont Cretens werk in samenhang
met 17de-eeuwse kunstvoorwerpen, met objecten in de extravagante
kwabstijl. Zijn recente werk roept associaties op met de ontwerpen
in zilver van onder anderen Adam en Paulus van Vianen en Johannes
Lutma. Hun zilver lijkt gemaakt te zijn uit een kneedbare materie
en wordt overheerst door lobbige versieringen die aan organische
vormen doen denken. Visueel en conceptueel heeft het recente werk
van Creten hier veel verwantschap mee. Ook bij hem gaan beeld en
ornament helemaal in elkaar op. Nadere informatie en persfoto’s: Stedelijk Museum De Lakenhal, tel. +31 71 516 53 60 of pr@lakenhal.nl
Communiqué de presse 30 novembre 2006 Johan Creten beelden au Stedelijk Museum De Lakenhal Leyden Le Stedelijk Museum De Lakenhal présente du 9 février au 6 mai 2007 les monumentales sculptures de l’artiste flamand Johan Creten (1963). Il s’agit de la première grande exposition solo de cet artiste plasticien de renommée internationale aux Pays-Bas. Environ 17 sculptures, qu’il réalisa dans les années 2000 – 20006, sont exposées sous le titre Johan Creten beelden parmi des objets du XVIIe siècle dans lesquels les motifs du “style auriculaire” jouent un rôle manifeste. Artiste cosmopolite, Johan Creten choisit de travailler en différents lieux particuliers à travers le monde entier. C’est ainsi qu’il a eu son atelier dans le désert de Tempe Arizona, dans l’usine Kohler en Wisconsin et dans une hacienda du XVIIe siècle au Mexique. Les dernières années, il travaille dans la célèbre Manufacture nationale de Sèvres à Paris. L’œuvre de Creten est de fond en comble imprégné de doubles sens, de suggestions, d’allusions et de connotations. Il combine les personnages humains avec les animaux et les monstres et laisse ondoyer le matériel à sa guise. Les oppositions comme le kitsch et l’Art, le présent et le passé, la robustesse et la fragilité, la grâce et la laideur, l’instinct et la raison jouent dans son œuvre à un jeu intrigant. C’est ainsi que son œuvre se caractérise toujours par son intensité et par ses différentes strates. L’ambiguïté semble être le mot clé de l’œuvre de Creten. Non seulement les sculptures mêmes, mais aussi la façon de modeler, le contact sensuel de ses mains dans la glaise, la peau attrayante et repoussante de ses sculptures ainsi que l’émail dégoulinant aux couleurs dramatiques font ressortir cette ambiguïté. Les sculptures de Creten peuvent être considérées comme des métaphores de la complexité de la vie. Comme il le disait lui-même dans une interview accordée en 2000 à un journaliste américain : « Je me propose de raconter d’anciennes histoires d’une autre façon de sorte qu’elles aient un sens aujourd’hui, je demeure un narrateur. » Creten a exposé en 2006 au Louvre. Avec notamment Louise Bourgeois, Jim Dine et Anne et Patrick Poirier il a été invité à participer à l’exposition Contrepoint, qui présentait des œuvres d’art contemporain au sein de la collection d’art ancien. Le Stedelijk Museum De Lakenhal expose également l’œuvre de Creten en rapport avec des objets d’art du XVIIe siècle, notamment dans le style extravagant que développèrent les orfèvres hollandais à partir des années 1620 et que l’on appelle “style auriculaire”. Ses récentes œuvres rappellent les pièces en argent de notamment Adam et Paulus van Vianen et de Johannes Lutma. Leur argent semble être fait d’une matière malléable où dominent surtout des ornementations lobaires qui font penser à des formes organiques. Aussi bien au niveau visuel que conceptuel, les œuvres de Creten offrent une grande parenté avec les leurs. Chez lui également l’idée et l’ornement se mêlent l’un à l’autre. De même qu’au XVIIe siècle toutes sortes de monstres et d’animaux surgissent à partir des motifs du “style auriculaire”, de même des personnages monstrueux émergent des sculptures voluptueuses et brillantes de Creten comme un jeu surprenant sur le thème de la Vanitas. L’art vit longtemps, la vie est courte ! Une publication d’environ 60 pages, richement illustrée et éditée par le Stedelijk Museum De Lakenhal, est en vente lors de l’exposition. |
ANIMALIA – The animal in each of us |
|
The art of such hidden meanings
was at a very high level in 17th century painting. But all too often,
innocent genre paintings from that time turn out to have a double
or even erotic overtone. The presence of a bird is practically without
exception a reference to "fucking". In the reference from
image to language ambiguity is literally created "in other words".
Anyway, Creten exploits the possibilities of the ambiguous game between
image and language, between image and title magnificently. ANIMALS MONSTERS In Johan Creten's work, the monster
is present in different ways and meanings. His choice for ceramics
seems monstrously in itself, as this discipline is the supposititious
child of the plastic arts. Only too often, ceramics are "banned" to
the field of the applied arts. The fact that an artist like Thomas
Schütte also likes to use ceramics doesn't change this much
for the time being. Creten uses this technique to construct the most
fantastic sculptures, which balance between the sweetness, the almost
kitsch and the repulsiveness. In that relationship, they are one
by one "monsters", whether rose torsos, cocks or apes are
concerned. In this respect it is interesting to refer to Antonin Artaud for whom the dubbed film was a monstrous abhorrence, because the mouth tries to acquire another voice in vain. He refers to the "dybbyk", a character from the Jewish folklore, a person possessed by the spirit of a deceased person. The spirit of the dead man haunts his host by having him twist, rage, ramble and curse against his own will. He steels (again literally) in "other words" the personality of his host. Borges also made use of the dubbed film and together with the chimaera and the Holy Trinity he tried to point out the danger of the so-called combination art that way. Film was to him in any case synonymous with a total lack of identity. In his opinion, there is a stratification of identities that are never capable of coinciding with unity : a "chaos" of personalities. With reference to the work of Johan Creten, a "chaos" of personalities certainly comes up, but not in the negative meaning Borges relates it to. The chaos does not penetrate here directly, but more via cunning roundabouts. Via the detour of the beautiful and the dazzling of his often high-glazed ceramics, Creten turns our prejudices upside down. And the resulting chaos can hardly be called negative. His images are so to speak "beasts of burden", animals that carry a burden, but that can also be (or want to be) very difficult. Edith Doove |
MIAMI BEACH Presents Flemish sculptor JOHAN CRETEN with a key to the city. |
|
MIAMI BEACH –
(June 10, 2003) – David Dermer, Mayor of Miami Beach, Florida,
presented Flemish sculptor Johan Creten with a key to the city this
morning in a ceremony to honor the artist, and his contributions to
Miami Beach’s cultural landscape. The key was presented in honor
of Mr. Creten’s first major solo-exhibition in an American museum. |
Sculptures by JOHAN CRETEN on view at the Bass Museum of Art |
|
MIAMI BEACH – (May 30,
2003)
– This summer, the Bass Museum of Art presents the first
solo exhibition in an American museum of Flemish sculptor Johan
Creten. Twenty-seven new works in clay, bronze, and plaster created
in Creten’s Miami studio will fill the grand Gertrude Silverstone
Muss Gallery on the second floor of the new Isozaki wing, demonstrating
the artist’s consistent technical brilliance and a deep spiritual
dimension. From rose-petal covered torsos to more recent large-scale
pieces glazed in glossy, multi-colored shimmer, Creten’s
work embodies dichotomies, at once inviting and forbidding, delicate
and robust. Website of the Bass Museum Miami, June - July 2003 Bass Museum of Art |
Contrepoint - Louvre / december2005 - february 2006 |
Nica Broucke, De Morgen, 24-11-2005 |
Lieven Van Den Abeele, Een vrouwengeur
in porselein, De Standaard, 13-12-2005
|
Stef Telen - De Standaard - maandag
26 december 2005 |
Stefan Vanderstraeten / Wannes Vansine, Het Laatste Nieuws, 22-11-2005 Vlaamse kunstenaar exposeert in het Louvre PARIJS Een Vlaamse kunstenaar die exposeert in het wereldberoemde Louvre: het blijft zeer uitzonderlijk, maar voor Johan Creten (43), beeldhouwer in klei, is het op 1 december zover: dan stelt hij drie beeldhouwwerken tentoon in het prestigieuze Parijse museum: «Een grandioze eer», glundert Creten. In het eigen Vlaanderen is Johan Creten onbekend: «Ik reis de hele wereld rond. Misschien daarom dat ze me in Vlaanderen nog niet kennen: ik ben hier haast nooit. Ik heb wel een atelier in Hoegaarden, maar de voorbije jaren werkte ik vooral in Mexico, de Verenigde Staten en Frankrijk. Ik ga waar men mij vraagt. Mijn bijnaam luidt de Clay Gipsy, de Kleizigeuner. Ik moet ook wel uitwijken, want in Vlaanderen is de markt voor keramiekkunst te klein om van te leven.» PORSELEIN NIET VOOR HET GELD |
Frank HEIRMAN, Het Belang van Limburg & Gazet van Antwerpen, 23-11-2005 Contrepoint 2, van 1/12 tot 2/2 2006 in Louvre, Parijs Dode Vlaamse meesters hangen er genoeg in het Louvre in Parijs, maar Johan Creten is de eerste levende kunstenaar die zijn werken mag tonen in het meest gerenommeerde museum ter wereld. De 42-jarige Truienaar is in Frankrijk en Amerika bekender dan in eigen land. "Ik ga waar men me vraagt en waar ik me kan verrijken", zegt hij. Truiense kunstenaar Johan Creten eerste levende Vlaming in Parijse Louvre PARIJS - Als er geen stakingen zijn, begint Johan Creten vandaag aan de opstelling van drie monumentale werken in het Louvre. De Parijse kunsttempel waar Leonardo da Vinci en Rubens triomferen, startte vorig jaar een experiment met hedendaagse kunst. Dat krijgt vanaf 1 december een vervolg. Creten is een van de tien artiesten die ervoor uitgenodigd werd, naast beroemde collega's als Louise Bourgeois, Jim Dine, Jean-Luc Vilmouth en Bertrand Lavier. "We stellen in het département des objets d'art tentoon. Door historische voorwerpen met hedendaagse kunst te confronteren, wil het Louvre een ander publiek aantrekken voor minder bekende afdelingen", verduidelijkt Creten die al anderhalf jaar voor de porseleinfabriek in Sèvres werkt. Creten presenteert een torso van 90 centimeter hoog en twee keramieken sculpturen van 1,20 bij 1,20 meter. "De grootste voorwerpen die ooit in de ovens van Sèvres zijn gebakken. Ik heb gebruik gemaakt van honderd jaar oude steengoed- en glazuurtechnieken." Toch beschouwt Creten zich niet als een keramiekkunstenaar. Hij studeerde schilderkunst bij Karel Dierickx aan de Academie van Gent. Hij tekent ook en maakt bronzen. "Voor vele critici is keramiek een vies woord. Klei is voor hen iets waarin je je handen zet, terwijl een echte kunstenaar met zijn hoofd werkt. Die visie drukte de conceptuele kunst door, maar voor mij is dat een bourgeoisopvatting. Klei is een even goed middel om psychologische en sociaal-politieke ideeën uit te drukken." Privé-verzamelaars |
|
Wim Delvoye (40) David Claerbout (36) Johan Creten (42) Michaël Borremans (42)
2008 - Musée de la Chasse et de la Nature 24/6-26/10/2008 & Galerie de la Manufacture nationale de Sèvres 14/10-31/12/2008:On the initiative of the Sevres National Manufactory, the Museum of Hunting and Nature (Musée de la Chasse et de la Nature) has invited Johan Creten to exhibit some of his work. A sculptor and ceramist, the artist who originates from Belgium has just completed a three-year residency at the Manufactory. The culmination of that fruitful creative period is being celebrated by the exhibition at the Musée de la Chasse et de la Nature. In the autumn, the Manufactory’s Paris gallery will extend the tribute. For five months, monumental sculptures, drawings and bronzes will be set amongst the naturalistic collections on display in the Musée de la Chasse et de la Nature. The decision to open up the permanent exhibition space to works by Johan Creten was taken against the background of a policy of collaboration with the Sevres Manufactory, originally initiated by the museum, in 1964, with animal paintings produced by François Desportes. Creations by the artist Johan Creten, produced whilst artist in residence with the Sevres National Manufactory, are being displayed within the Musée de la Chasse et de la Nature : his monumental sculptures in ceramic contrast with the naturalistic collections on view in the Museum. The decision to give space within the Museum to works by Johan Creten is part of a collaboration with the Sevres National Manufactory that was initiated at the time when the Maison de la Chasse et de la Nature was founded. |